Tien kernwaarden van de NVAB bedrijfsarts - baanbrekend, papieren tijger of een zelfsnijdend zwaard?

Een tien voor de bedrijfsarts ?

Het thema van de BGD dagen - de jaarlijkse toogdagen voor de bedrijfsartsen, die lid zijn van de NVAB, de wetenschappelijke beroepsvereniging van bedrijfsartsen - is: tien voor de bedrijfsarts . De BGD dagen vinden dit jaar op 30 en 31 mei plaats.

Centraal in deze BGD dagen staan de zgn Tien kernwaarden van de bedrijfsarts - een document welke in het najaar van 2012 als leidend kader voor haar leden door de beroepsvereniging is vastgesteld.

Het is een interessant en belangwekkend document, maar het kan ook een als zelfsnijdend zwaard voor de NVAB leden uit pakken. Hoe ?

Nieuw professioneel statuut ?

De NVAB heeft deze kernwaarden geformuleerd in nasleep op het vele rumoer rond de positie van de bedrijfsarts. Een sterk politiek geframede discussie, waarbij door meerdere partijen op vele borden tegelijk wordt gespeeld.

Doel van de NVAB was én is nog steeds de bedrijfsarts terug te leiden naar het beloofde land, en haar bakermat: de zorg. Dus weg onder het zware juk van het - in de visie van de NVAB - niet meebewegende Ministerie van Sociale Zaken én op zoek naar de groene weiden aan de overkant bij het Ministerie van Volksgezondheid,Welzijn en Sport ( VWS).

Zelfregulerend vermogen afdoend ?
Al jaren heeft de NVAB haar positie gemarkeerd middels allerlei documenten als een beroepscode, professionele statuut en beroepsprofiel. Met name het professioneel statuut bleek een papieren tijger te zijn.

Tja: de werkelijkheid blijkt  zich - zoals zo vaak eigenlijk - niet aan de afspraken te houden.

Niet helder is wat de status van al deze documenten nu eigenlijk is en vooral ook hoe ze zich tot elkaar verhouden. Dat is van belang, aangezien de maatschappij de dokters ( met de KNMG als haar vertegenwoordiger) vergaande vrijheden heeft toegestaan met betrekking tot het uitoefenen van het vak. Vrijblijvend is dat echter niet en trekt een grote wissel op het zogenaamde zelfreinigende vermogen van de beroepsgroep. Regelmatig roepen problemen en incidenten bij professionele beroepsgroepen diepgaande maatschappelijke discussies op, zoals bijvoorbeeld nu actueel bij accountants en advocaten.

Verenigingsrecht
Middels het verenigingsrecht zijn de leden van een beroepsvereniging  aanspreekbaar op cq juridisch gebonden aan de door de eigen beroepsvereniging vastgestelde standpunten. Dit gegeven kent echter geen brede verspreiding en menig lid van een beroepsvereniging ( ...en zo ook bij de NVAB) denkt er het zijne cq het hare van én denkt dat de soep niet zo heet wordt gegeten als opgediend, totdat ...

Totdat ....
Tja, totdat er een wakkere partij opstaat die een NVAB lid of de NVAB als geheel vraagt om op basis van deze Tien Kernwaarden - boter bij de vis - te leveren, en geen genoegen meer neemt met 'ja, maar.....' . En dat kan tot heel bijzondere zaken leiden.

Probleem: het gat tussen wenselijkheid en werkelijkheid van alledag; tussen vrijblijvende intentie en daadwerkelijk leveren.  

In de Tien Kernwaarden wordt hoog opgegeven waar een bedrijfsarts aan dient te voldoen. Maar nergens wordt concreet omschreven wat onder 'goede bedrijfsgeneeskundige zorg' exact wordt verstaan.

De werkelijkheid van alledag verstaat zich echter niet met de door de NVAB gewenste werkelijkheid. In dit kader zijn de kernwaarden nummer 3, 10 en 5 van groot belang.

De NVAB stelt in kernwaarde nummer 3 dat 'de bedrijfsarts zelf verantwoordelijk is voor de aard en inhoud van de zorgverlening'. Dat houdt in dat de bedrijfsarts direct geacht wordt invloed te hebben op de inhoud van de afspraken en het contract en dus (mede of eind ? ) verantwoordelijk is voor het inkoopproces. Dit is veel/meeste gevallen niet (afdoend) aan de orde.

Middels kernwaarde nummer 10 wordt de bal (of is het een dilemma ?) rond gemaakt als gesteld wordt dat 'overeenkomsten nooit in strijd met de tien kernwaarden mogen zijn en dat de bedrijfsarts zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de overeenkomsten aan deze kernwaarden'. Hiermee hangt de bedrijfsarts zichzelf op, lijkt het.

Ook kernwaarde nummer vijf kan een bottle neck of definitieve nekslag voor de bedrijfsarts zijn cq worden als gesteld wordt dat ' goede bedrijfsgeneeskundige zorg vereist actueel inzicht in en dus regelmatig onderzoek van de werkomstandigheden. De praktijk leert ons dat dit in vele gevallen (veel) te weinig gebeurt.

Het lijkt louter een kwestie van tijd totdat een partij (vakbond, hoofd personeelszaken, OR, directeur bedrijf ? )  een bedrijfsarts of  misschien de NVAB als beroepsvereniging met dit document in de hand vraagt te leveren: Zou u  de omschrijving 'goede bedrijfsgeneeskundige zorg' eens exact  ( in maat en getal) kunnen beschrijven en toelichten ? Heel concreet graag en het liefst op 1x a4. Bijvoorbeeld: hoe lang kan/mag/moet een spreekuurconsult duren ?

De tijd van 'ja, maar .....'is dan voorbij.  De NVAB en haar leden lijken hoog spel te spelen.

Papieren tijger of zelfsnijdend zwaard ?

Zal dit document positief sturend uitpakken of juist een zelfsnijdend zwaard blijken te zijn ? De toekomst zal het uitwijzen. Benieuwd of dit punt op de BGD dagen aan de orde al komen.

Kwestie van: wie kaatst moet bal terug verwachten ?

NVAB - 10 kernwaarden van de bedrijfsarts

 

1. Al het handelen van de bedrijfsarts is gericht op het voorkomen van beroepsziekten en beroepsgebonden aandoeningen, en op behoud van duurzame inzetbaarheid van de werknemer. Dit in het belang van die werknemer, de maatschappij waarin hij leeft, en de organisatie waaraan de bedrijfsarts adviseert.

 

2. Goede bedrijfsgeneeskundige zorg gaat over de wisselwerking tussen arbeid en gezondheid. De bedrijfsarts stemt die zorg af op de specifieke arbeidssituatie: een zorgpakket op maat.

 

3. De bedrijfsarts levert bedrijfsgeneeskundige zorg vanuit een professioneel onafhankelijke positie, waarin hij de verantwoordelijkheid neemt voor de aard en inhoud van zijn zorgverlening.

 

4. Goede bedrijfsgeneeskundige zorg is zowel preventief als curatief en impliceert dat de werknemer vrije toegang tot die zorg heeft (bijvoorbeeld in een open spreekuur). Zijn recht op privacy wordt altijd gerespecteerd.

 

5. Goede bedrijfsgeneeskundige zorg vereist actueel inzicht in en dus regelmatig onderzoek van de werkomstandigheden.

 

6. De bedrijfsarts is toegankelijk voor leidinggevenden en de vertegenwoordiging van werknemers, en andersom zijn deze ook aanspreekbaar voor de bedrijfsarts.

 

7. Goede bedrijfsgeneeskundige zorg vereist, indien geïndiceerd, samenwerking met of verwijzing naar andere deskundigen binnen en buiten de arbeidsorganisatie en de gezondheidszorg.

 

8. Goede bedrijfsgeneeskundige zorg voldoet aan wettelijke kaders en door de beroepsgroep opgestelde wetenschappelijk onderbouwde (‘evidence based’) richtlijnen en normen. Elke bedrijfsarts kent die kaders, richtlijnen en normen. Het medisch beroepsgeheim wordt altijd gerespecteerd.

 

9. Goede bedrijfsgeneeskundige zorg impliceert een goede bedrijfsarts: hij is opgeleid en geregistreerd op basis van in het beroepsprofiel vastgelegde en toetsbare kennis en vaardigheidseisen.

 

10. Goede bedrijfsgeneeskundige zorg wordt geleverd volgens afspraken die zijn overeengekomen met opdrachtgevers. Zulke overeenkomsten zijn nooit in strijd met deze tien kernwaarden. De bedrijfsarts is zelf verantwoordelijk voor het toetsen van de overeenkomsten aan deze kernwaarden.