Berichten van De Nieuwe Bedrijfsarts
- wekelijkse achtergrond berichten
- over mens, werk en organisatie
- vanaf mid oktober 2011
- slow nieuws
- maar wel out of the box !
- contact ? email: denieuwebedrijfsarts@gmail.com
Al 154.000 administratieve banen weg door 'robots' - bericht uit Volkskrant 4 okt 2014
Robots, internet en andere vormen van automatisering
veroorzaken een grote verschuiving op de arbeidsmarkt. In beroepen die
gevaar lopen door automatisering zijn de afgelopen vijf jaar al veel
banen verdwenen. Bij administratief medewerkers gingen tussen 2008 en
2013 zelfs 154 duizend banen verloren. In beroepen die immuun zijn voor
robots en andere machines nam de werkgelegenheid ondanks de crisis juist
toe. Vooral vrouwen profiteerden daarvan.
Dit blijkt uit een analyse van
de Volkskrant van gegevens van het CBS en een Oxford-studie naar
robotisering. De Oxford-studie The Future of Employment, van de economen
Carl Frey en Michael Osborne, becijferde voor 702 beroepen hoe groot de
kans is dat ze binnen nu en twintig jaar door technologie kunnen worden
vervangen. Chirurgen zijn vrijwel immuun, terwijl de data-invoertypiste
of verzekeringsklerk met uitsterven worden bedreigd, schrijven Frey en
Osborne.
'Immuun' wil niet zeggen dat chirurgen en andere
beroepen geen (positieve) gevolgen ondervinden van technologie, maar wel
dat ze niet overbodig dreigen te raken door robots of digitalisering.
Een robot die de prostaat verwijdert van een kankerpatiënt is een
hulpmiddel, geen vervanging voor de uroloog.
Het banenverlies sinds 2008 heeft
uiteraard te maken met de vraaguitval door de crisis, maar kan verergerd
zijn door automatisering. Bedrijven grijpen crises aan om mensen
versneld te vervangen door technologie. 'De beroepen die volgens Frey en
Osborne een hoger risico lopen in de toekomst, hebben nu ook al vaker
een afnemend aandeel in de werkgelegenheid', zegt econome Anna Salomons
van de Universiteit Utrecht.
Ook gerekend over een langere
periode, vanaf 1998, verliezen de robotgevoelige beroepen terrein,
terwijl de robot-immune beroepen de omgekeerde weg bewandelen. De
afgelopen tweehonderd jaar heeft technologie de werkgelegenheid altijd
vergroot, benadrukt Salomons, maar dat leidde wel steeds tot grote
verschuivingen op de arbeidsmarkt. Niet alle ontslagen bankbedienden
zullen de overstap naar medisch specialist of andere groeiende sectoren
kunnen maken.
De verschuiving op de arbeidsmarkt
pakt vooral gunstig uit voor vrouwen. Ondanks de crisis kwamen er in een
aantal sectoren juist veel banen bij, vooral ten gunste van vrouwen.
Dat ging vaak om beroepsgroepen die weinig risico lopen om te worden
weggeautomatiseerd, zowel aan de boven- als aan de onderkant van de
arbeidsmarkt.
Het aantal gezondheidszorgspecialisten
(huisartsen, cardiologen, tandartsen) nam tussen 2008 en 2013 met 81
duizend toe, waarvan 70 duizend banen naar vrouwen gingen.
Vakspecialisten op juridisch, maatschappelijk en cultureel gebied
(waartoe onder anderen deurwaarders, interieurontwerpers en
fitnessinstructeurs behoren) kregen er 68 duizend banen bij, waarvan 56
duizend voor vrouwen. Ook onder docenten, verzorgend personeel en
schoonmakers kwam de banengroei vooral terecht bij vrouwen.
Eerder bericht uit de Volkskrant - 2 okt 2014:
40 procent banen op de tocht door opkomst robot
Bijna vier op de tien Nederlandse werknemers lopen
de kans de komende twee decennia vervangen te worden door computers,
robots en andere machines. Vooral onder administratief personeel (720
duizend Nederlanders) en fabrieksarbeiders (301 duizend Nederlanders)
dreigt automatisering de werkgelegenheid te vernietigen.
Dat blijkt uit berekeningen van de Volkskrant op basis van een Oxford-studie
naar de gevolgen van automatisering voor de Amerikaanse
werkgelegenheid. Onderzoekers Carl Frey en Michael Osborne brachten
vorig jaar voor meer dan 700 beroepen in kaart hoe groot de
technologische barrières zijn om ze te kunnen vervangen door machines.
Ze
gaven beroepen een cijfer tussen de 0 (niet te automatiseren) en 1
(makkelijk te automatiseren). Recreatietherapeuten (0,0028) kwamen er
het beste vanaf, telemarketeers, belastingadviseurs, horlogereparateurs,
verzekeringsacceptanten en data entry-klerken (allen 0,99) het
beroerdst.
Frey en Osborne concludeerden dat 47 procent van de
huidige Amerikaanse werknemers binnen twee decennia kunnen worden
weggeautomatiseerd. Deze werknemers hebben een beroep dat 0,7 of hoger
scoort op de schaal van automatiseerbaarheid. In Nederland heeft 39
procent van de werknemers een baan in deze gevarenzone. Het verschil is
te verklaren doordat verhoudingsgewijs meer Amerikanen een beroep hebben
dat makkelijk te automatiseren valt, zoals verkoper, kantoorklerk of
assemblagemedewerker.
Administratief personeel, zoals
boekhoudkundig medewerkers (286 duizend Nederlanders) en secretaresses,
data-invoerders en andere administratief medewerkers (179 duizend
Nederlanders), dreigen het zwaarst getroffen te worden door
automatisering. De beroepen in deze categorie scoren gemiddeld 0,94 op
de schaal van automatiseerbaarheid.
Vertekend beeld Verkopers
(498 duizend Nederlanders) scoren gemiddeld 0,78, tegen 0,86 voor
bedieners van machines en installaties (56 duizend Nederlanders). De
Oxford-studie, en dus ook de Volkskrant-cijfers, geven een vertekend
beeld omdat ze niets zeggen over welke nieuwe banen de komende decennia
zullen ontstaan. Bovendien zou er ook meer werkgelegenheid kunnen
ontstaan dankzij oude beroepen: relatief werken er nu bijvoorbeeld veel
meer Nederlanders in het onderwijs of de gezondheidszorg dan veertig
jaar geleden.
Economen vrezen echter dat de aanwas van werk lang
niet sterk genoeg zal zijn om het banenverlies door automatisering te
compenseren. Automatiseringsexpert Maarten Goos (KU Leuven,
Universiteit Utrecht) denkt dat de cijfers van Frey en Osborne op
sommige punten te pessimistisch zijn.
Zo krijgen obers een zeer
hoge score (0,94), terwijl Goos betwijfelt dat zij de komende decennia
door technologie vervangen kunnen worden. 'Ik werk voor mijn onderzoek
samen met ingenieurs die robots bouwen. Als je hun vraagt: is het
mogelijk om robots bijvoorbeeld in een bar de tafels te laten bedienen,
dan is het antwoord: nee, en ook niet binnen tien of vijftien jaar.
Serveren vraagt zo veel vaardigheden die machines te machtig zijn. Je
kunt een robot wel tussen tafels laten navigeren, maar wat als een klant
iets vraagt aan de robot, of nog moeilijker: een grapje maakt?'
Reinier Donker: 'Er is weinig drukwerk meer, alles gaat digitaal'
Reinier Donker (49) werkte zijn hele
carrière als offsetdrukker in de grafische sector. Sinds vorig jaar
zomer is hij werkloos. 'Alles wat vroeger op papier ging is nu digitaal.
Vroeger drukten we continu geboortekaartjes, trouwkaarten,
factuurpapier, enveloppen, brochures, noem maar op. Het begon ermee dat
overheden en bedrijven geen factuurpapier meer wilden gebruiken, alles
moest digitaal. De geboorte- en trouwkaarten hielden nog wel lang stand,
maar ook dat werd minder. Door de recessie printen mensen liever zelf
een geboortekaartje, dat ziet er misschien minder mooi uit, maar is wel
goedkoop.'
Donker moest op het laatst vrijwel alles zelf doen
omdat zijn collega's al waren ontslagen. 'Daarvoor hadden we een
voorbereider, die de platen maakte waarmee we konden drukken, en een
afwerker voor het schoonsnijden van het drukwerk, om het precies het
formaat te geven dat de klant wil. Uiteindelijk hadden we zo weinig werk
dat ik in mijn eentje de hele order moest klaarmaken.'
Sinds
zijn ontslag zit Donker in de ww. Hij volgt via internet een opleiding
om zich om te scholen tot procesoperator. 'Als procesoperator sta je ook
achter machines, maar dan bijvoorbeeld bij Shell. Daarin is nog wel
werk te vinden.'
Pieter van Blitterswijk: 'Reparatie oude horloges blijft handwerk'
Horlogereparateur
is volgens de Oxford-studie een van de meest automatiseerbare beroepen.
Robots kunnen nu al fijnzinnige chirurgische operaties uitvoeren, en
zullen de komende decennia ook leren om levensreddende operaties te
verrichten op horloges. Bovendien dragen in het smartphone-tijdperk
steeds minder mensen een klokje.
De Utrechtse horlogereparateur
Pieter van Blitterswijk (40) ligt er geen seconde wakker van. Hij richt
zich op horloges uit het dure segment, vanaf 5.000 euro. Dat zijn
complexe horloges, met een tourbillon en soms wel honderden andere
onderdelen, of ingelegd met diamantjes. Dat blijft handwerk. Ik kan me
voorstellen dat je een fabriek zo inricht dat robots de horloges maken,
maar het repareren van oude horloges kan niet geautomatiseerd worden.'
Van
Blitterswijk krijgt dagelijks tientallen horloges binnen ter reparatie.
Automatisering zou wel andere horlogereparateurs kunnen treffen, die
zich op een goedkoper segment richten, denkt Van Blitterswijk. 'Een
Armani-horloge van 150 euro ziet er aan de buitenkant mooi uit, maar
binnenin zit een uurwerk dat wij voor een euro inkopen. Je betaalt dus
149 euro voor het merk. Het vereist niet zoveel denk- en handwerk om
zo'n horloge te repareren.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten