Ontslag ...en dan ?

Duizenden zullen de komende maanden hun baan verliezen door de economische recessie. Met ontslag dus. Het is goed daar alvast rekening mee te houden. Eerder verschenen een tweetal artikelen en een boekje die de moeite waard van het lezen zijn.






1. Niet bij de pakken neerzitten na ontslag; zie het als een kans

bron: Volkskrant - 15/09/2011 / Redactie/Marie Louisse Schipper

Wat moet de ontslagen mens? Loopbaancoaches Caroline Harder en Ciska Pittie hebben het antwoord gebundeld in het boek 'Maak er werk van'. Ontslag is volgens hen niet gelijk het einde van de wereld. Soms is het zelfs een geschenk uit de hemel; een stap in je loopbaan. Probeer jezelf te herpakken na ontslag met behulp van hun adviezen en tips.

Het boek 'Maak er werk van. Ontslag als stap in je loopbaan' gaat over ontslag en hoe daarmee om te gaan. Het is vlot geschreven, bijna een handleiding, waarin stapsgewijs wordt uitgelegd hoe ontslag te verwerken, maar bovenal, om de titel van het boek aan te halen: hoe er werk van te maken.

Pittie: 'Onze uitgever vroeg twee jaar geleden of we een boek over ontslag wilden schrijven. Het was crisis, overal werden mensen wegbezuinigd. Wij besloten het relaas van zeven mensen te verwerken in het boek.'

Werkgevers brengen het slechte nieuws lang niet altijd fijngevoelig. Er zijn er zelfs die het per mail doen. Pittie: 'Weinig leidinggevenden realiseren zich echt goed dat zij een leven voorgoed veranderen. Een goede werkgever vraagt een paar dagen later hoe het gaat en zal nog eens uitleggen wat de reden was. Soms wordt een vertrekregeling, een ontslagvergoeding of een herplaatsingsregeling aangeboden. Laat die informatie bezinken.'

Ontslag staat voor een van de meest stressvolle situaties in een mensenleven. In de 25 jaar dat Harder en Pittie als loopbaancoach en trainer werkzaam zijn, zagen ze de wereld veranderen: tijden van economische bloei en recessie wisselden elkaar af. Tegenwoordig hebben veel bedrijven een sociaal plan, de ontslagbegeleiding die in werking treedt als er meer dan twintig personen worden ontslagen. Loopbaangesprekken met een coach kunnen dan tot de mogelijkheden horen, soms biedt de werkgever die aan, soms de vakbond.


Wie komen er bij jullie over de vloer?
Pittie: 'Dat varieert nogal. Onze cliënten hebben mbo gedaan of zijn hoger opgeleid en zijn van alle leeftijden.'

Harder: 'Als mensen voor het eerst bij ons komen, zien ze er echt geknakt uit. De meesten zijn zwaar in hun eigenwaarde aangetast.'

Jullie stellen dat het verlies van een baan te vergelijken is met verlies van een dierbare. Vervolgens is er schaamte en angst. Is er een manier om je te wapenen?
Pittie: 'Dat kan zeker. Ouderen voelen zich voor altijd verbonden met hun werk. Zeker als ze een aantal reorganisaties hebben overleefd. Maar de meeste banen zijn niet meer voor het leven, dat moet je beseffen. Jongeren voelen die band nog niet. Zij zijn bovendien zelfbewuster en flexibeler.'

Arbeidsverhoudingen zijn aan verandering onderhevig. Werkgevers verwachten tegenwoordig flexibiliteit van hun werknemers en bieden flexibele contracten.

Pittie: 'Mensen hebben vaak te laat in de gaten dat er ontslagen gaan vallen en verwachten al helemaal niet dat zij aan de beurt zijn. Voor anderen, aan de onderkant van de arbeidsmarkt, is er geen mogelijkheid tot loopbaangesprekken. Die hebben het echt slechter.'

Is een collectief ontslag eenvoudiger te verwerken dan wanneer je de enige bent?
Harder: 'Ja, omdat het niet alleen jou overkom. Maar dat is het niet alleen. Als een werknemer goed afscheid kan nemen en zich nog een keer heeft kunnen uitspreken tegen de leidinggevende, is het makkelijker die afwijzing, wat een ontslag toch is, te hanteren.

'Om dan toch het gesprek aan te gaan, vereist moed, maar dat helpt wel bij het verwerken. Hoe moeilijk het ook is: niet de deur voorgoed achter je dichttrekken, al lijkt dat in eerste instantie - uit schaamte of woede - de beste oplossing.'

Gaan mannen anders om met ontslag dan vrouwen?
Harder: 'Mannen uiten zich moeilijker. Die maken een profiel aan op Facebook of LinkedIn.'

Pittie: 'Dan hebben ze echt het gevoel dat ze heel veel hebben gedaan. Maar werkelijk contact hebben ze niet gelegd. Soms verwachten ze dat wij wel een baan kunnen regelen. In paniek gaan sommigen als een gek solliciteren, zonder een plan. Maar het zoeken van werk is een baan op zichzelf. Je moet weten hoe je je presenteert, hoe je overkomt. Dingen die je allemaal niet hoefde te doen toen je nog werk had.'

Harder: 'Wij hebben ontslagen wetenschappers begeleid die helemaal niet gewend waren over hun gevoelens te praten of te onderhandelen. Er waren er, die bleven gewoon onderzoek doen, fietsten naar de universiteit, schoven aan alsof er niets aan de hand was'.

Pittie: 'Vrouwen duiken na een ontslag in het huishouden, storten zich op de kinderen en gaan poetsen. Mannen gaan klussen. Heel traditioneel. Maar als alles is gedaan, komt het moment: hoe nu verder. Sommige cliënten zijn volstrekt apathisch. Uit het lood geslagen. Wij helpen ze weer actief te worden.'

Harder: 'Soms adviseren we: ga vrijwilligerswerk doen. Daar kan ook iets uit voortkomen. En, heel belangrijk: ga iets leuks doen om weer energie te krijgen.'

En jongeren?
Harder: 'De periode dat zij boos zijn, duurt korter. Jongeren zijn doorgaans sneller met hun toekomst bezig. Kijken naar wat er voor hen te halen valt. Als ze zijn ontslagen, gaan ze direct aan de slag en speuren ze op vacaturesites. Maar de meeste banen vind je via via. En dan blijkt het probleem voor hen net zo groot, het blijft een afwijzing.'

Dus jong of oud, man of vrouw, hoe moeilijk is het om je te herpakken?
Pittie: 'Er zijn mensen bij die op de bank blijven zitten en zich beklagen. Sommigen zouden best wat ondernemender mogen zijn. 'Ga eropuit', zeg ik dan.'

Netwerken, dus. Hoe doe je dat?
Pittie: 'Vaak denken mensen dat je dan recepties moet aflopen, maar dat heeft weinig met netwerken te maken.'
Harder: 'Velen hebben dan het gevoel dat ze met zichzelf lopen te leuren.'
Pittie: 'Netwerken is kenbaar maken dat je op zoek bent naar een andere baan. Praat er met de buurman over. Een praatje over de heg is ook netwerken. Zoek het dichtbij en ga niet tegen je zin in naar een borrel. Het gaat bij netwerken om communicatie en informatie verzamelen.'

Een van de voorbeelden uit het boek is Jeanette van 58. Heb je nog kans op een baan boven de 50?
Pittie: 'Wie zit er nu op mij te wachten', hoor ik vaak van ouderen. Ze vergeten dat zij van meerwaarde zijn, met hun kennis en ervaring. Voor Jeanette was het lastig een baan te vinden. Dat haar leeftijd een rol speelde, is waar. Uiteindelijk is zij voor zichzelf begonnen. Ontslag is niet het einde van de wereld. Soms is het een geschenk uit de hemel.'



In 'Maak er werk van' staat: 'Wat zou het mooi zijn als we met z'n allen naar ontslag konden kijken als mogelijkheid tot loopbaanswitch, als de start van een nieuwe ontwikkeling.' Is dat niet veel te positief?
Pittie: 'Misschien zijn wij onverbeterlijke optimisten, maar zo zou je het wel moeten zien. Ontslag is een vast onderdeel van een loopbaan geworden. Het kan iedereen overkomen. Ik ben opgegroeid met de gedachte dat het glas halfvol is. Toen ik in 1985 afstudeerde, was er geen werk. Toen leerde ik al dat er op dat gebied geen zekerheid is.'

Volgens Harder en Pittie is goed gedrag na ontslag:
Zoek balans tussen zoeken naar werk en ontspanning;
Zorg goed voor jezelf, eet gezond;
Blijf actief, ga sporten;
Breng structuur aan in je dagen, maak een weekplanning;
Neem het heft in handen.

'Gevoelens op papier zetten helpt vaak om ze te verhelderen en er greep op te krijgen'

De loopbaancoaches adviseren een afscheidsbrief te schrijven. Waarbij ze wel aantekenen: 'verstuur die brief niet. Nooit.'

link voor dit artikel: http://www.vkbanen.nl/banen/artikel/Niet-bij-de-pakken-neerzitten-na-ontslag-zie-het-als-een-kans/655912.html


2. Artikel in NRC - zaterdag 14 januari 2012 - titel: Ontslag is zo beroerd nog niet - na de eerste schrik. er staan een drietal zeer aardige portretten in.

link: www.nrc.nl


^{3.. boek: Maak er werk van. Ontslag als stap in je loopbaan.
Ciska Pittie en Caroline Harder; Spectrum. ISBN 9789000300433. 14,99 euro. Pittie en Harder organiseren ook rondetafelgesprekken over ontslag. Zie ontslag-maakerwerkvan.nl}