Zomaar een donderdagmiddag. Ergens eind november 2013. Een grijze onopvallende dag. In de namiddag ploft er - vanuit het niets - een brief van de Inspectie IGZ en SZW bij mij op de mat. Zomaar. Een brief van de Inspectie !?!
Dertig jaar lang was ik een onbekende voor hen, maar nu blijk ik opeens op hun to-do lijstje te staan.
Onderwerp van de brief is een Toezichtonderzoek versterken melden en preventie van beroepsziekten. Bedrijfsartsen lijken nalatig in hun taak om beroepsziekten te melden bij het NCVB - Nederlands Centrum Voor Beroepsziekten. Dat is wettelijk verplicht, maar weinig bedrijfsartsen doen dat. En niet zonder reden. Geen nieuw feit, want al jaren bekend, maar even zo goed nu aanleiding voor de Inspectie om nader onderzoek te verrichten.
De aanzet van deze brief gaat als volgt:
De verplichte melding van beroepsziekten door bedrijfsartsen aan het NCvB vormt een belangrijk onderdeel in het huidige Nederlandse stelsel van gezond en veilig werken. Op basis van deze meldingen kunnen risicogroepen worden gesignaleerd en preventieve activiteiten worden opgestart.
Al jaren signaleert het NCvB een onderregistratie van beroepsziekten. Om deze reden zijn de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Inspectie SZW een gezamenlijk project gestart ‘Versterken melding beroepsziekten’. Doel hiervan is om zowel de melding van beroepsziekten door bedrijfsartsen als de preventieve acties die daaruit volgen te bevorderen. De NVAB heeft zitting in de begeleidingscommissie van het project.
Onderdeel van het project is het monitoren van meldings- en preventiegedrag rond beroepsziekten van individuele bedrijfsartsen. Hiervoor zal een monitoringsysteem worden opgezet. Voor dit systeem worden alle BIG-geregistreerde bedrijfsartsen verzocht om een online enquête in te vullen. In de enquete worden ook redenen geïnventariseerd waarom bedrijfsartsen wel of niet melden.
Ik moet toe geven - eerlijk is eerlijk - ik was even overdonderd. Nooit een klacht gehad, nooit een signaal hierover ontvangen vanuit mijn beroepspraktijk en nu zomaar - vanuit het niets - een brief van dé Inspectie.
Na rijp beraad
Na ampel beraad van twee weken heb ik besloten de heren van de Inspectie IGZen SZW een open rondzendbrief te sturen met een aantal indringende vragen. Die post ik hieronder en bij deze is de discussie over het nut en de noodzaak, de zin en de onzin, de plussen en de minnen van de wettelijke verplichting tot het melden van beroepsziekten door de bedrijfsarts aan het NCVB geopend.
Een nader verdiepend blogonderzoek is nu aanstaande en verslag zal via deze blog alsmede - in ander vorm - via de site Artsennet ( http://www.artsennet.nl/blogs/artsen-blogs/Dolf-Algra.htm) volgen.
Open Rondzendbrief aan Inspectie IGZ en SZW:
Rotterdam 17 december 2013
Aan: Inspectie voor de Gezondheidszorg en Inspectie SZW
ten name van:
dhr J.K.van Wijngaarden, hoofdinspecteur IGZ Publieke en Geestelijke
Gezondheidszorg
dhr drs D Wallenburg, plaatsvervangend directeur Arbeidsomstandigheden
status: Open (rondzend)brief
Geachte heren van Wijngaarden en Wallenburg
Ik schrijf U deze open (rondzend) brief naar aanleiding van
uw - toch wel verrassende en opmerkelijke - brief met als onderwerp
Toezichtonderzoek versterken melden en preventie van beroepsziekten van 26
november 2013.
Verrassend omdat, alhoewel ik al bijna dertig jaar als
bedrijfsarts werkzaam ben, nog nooit eerder een brief en/of klacht van de
Inspectie SZW en/of IGZ over mijn vakgebied en praktijkvoering heb mogen
ontvangen.
Opmerkelijk ook, omdat Uw brief op twee benen lijkt hinken, te
typeren als 'carrot en stick' (zoet-
zuur) aanpak. U vraagt de medewerking
van de bedrijfsarts voor het signaleren van risicogroepen (mooi, want dat is
één zijn/haar specialiteiten), maar wel op verplichtende
basis ( merkwaardig).
Laat ik helder zijn: ik ben bedrijfsarts én ik ben tegen
beroepsziekten. Maar uw brief roept een aantal indringende vragen op. Deze wil
ik U eerst voorleggen alvorens überhaupt te kunnen overwegen om daadwerkelijk
mijn medewerking aan uw onderzoek te kunnen verlenen.
En passant nodig cq daag ik U nu alvast uit tot een
(openbaar) debat over het nut en noodzaak van het verplicht melden van
beroepsziekten door bedrijfsartsen.
1.
Wat
is het 'echte' doel van het onderzoek, welke vraag moet worden beantwoord, en
welk probleem opgelost ?
In de kern is het mij niet helder wat het doel van het
onderzoek is en welke vraag U beantwoord wilt hebben. U stelt dat de
onderregistratie van beroepsziekten de aanleiding voor dit onderzoek is. Dat is
al eerder uitgebreid onderzocht. Ook over het meldingsgedrag van bedrijfsartsen
is het nodige bekend.
In 2001 werd de volgende top vijf benoemd:
·
te weinig tijd,
·
onvoldoende gegevens over de oorzakelijke relatie,
·
risico op claims van de werknemer,
·
criteria voor het melden zijn onduidelijk en
·
het melden van beroepsziekten leeft niet bij
arbodiensten en/of bedrijfsartsen.
In het recente rapport Het melden van beroepsziekten: weten,
willen, kunnen en mogen zijn de barrières tot melden van beroepsziekten verder
uitgewerkt en suggesties ter verbetering gedaan (Lenderink, Sorgdrager, 2012)
Naar mijn inschatting verkrijgt U met de opzet van dit
onderzoek niet meer informatie dan nu al beschikbaar is. Wat zijn volgens U de
lacunes in kennis die nog moeten worden ingevuld ?
Gaarne zie ik een toelichting van Uw zijde tegemoet en zou ik
graag nader geïnformeerd willen worden over doel en opzet van dit project.
Ter adstructie verwijs ik naar de volgende rapporten:
·
het rapport Belemmeringen voor het melden van
beroepsziekten, NCVB 2001
·
het
proefschrift van Dick Spreeuwers
Registries of occupational diseases and their use for preventive policy
( 2008) over dit onderwerp.
·
het proefschrift 'De aansprakelijkheid van de
werkgever voor arbeidsongevallen en beroepsziekten van Yolanda Waterman (2009)
·
het Ecorys onderzoek Evaluatie activiteiten,
monitoring, signalering en kennisverspreiding van beroepsziekten, in het
bijzonder van het Nederlands Centrum Voor Beroepsziekten ( 2010)
·
het recentere rapport 'Het melden van
beroepziekten: weten, willen, kunnen en mogen' van het NCVB ( 2012) . Hierin
wordt uitgebreid aandacht besteed aan de barrières voor melding door
bedrijfsartsen.
·
en het zeer recente proefschrift van Wim Eshuis
'Werknemerscompensatie in de steigers, naar een nieuwe aanpak van
werknemerscompensatie van arbeidsongevallen en beroepsziekten (dec 2013)
·
Een interessante bespreking van de verschillen
van aanpak in Europa op de invitational conference Beroepsziekten:
ontwikkelingen in Europa, lessen voor Nederland, georganiseerd door het NCVB is
samenwerking met onderzoeksbureau Astri op 24 oktober 2013.
2.
Is de
wettelijke verplichting tot melding van beroepsziekten door bedrijfsartsen wel
het juiste middel om het doel te bereiken? Aan de orde is de basale
kwaliteitsvraag: doe we de juiste dingen en doen we die goed ?
Is
de bedrijfsarts wel de aangewezen persoon/professional om beroepsziekten te
melden bij het NCVB , zoals nu wettelijk is geregeld, of is er sprake van
rolvermenging en is dit een publieke taak en hoort het tot het takenpakket van
de Inspectie SZW ?
Fundamenteel
kan men zich de vraag stellen of de huidige regeling wel de juiste regeling is.
Het komt mij voor dat het monitoren van beroepsziekten op landelijk niveau een
publieke taak is en niet kan worden 'weggezet' bij een professionele
beroepsbeoefenaar (bedrijfsarts) werkend in de zakelijke dienstverlening in het
private domein. Ligt hier niet de kern van het niet functioneren van deze
wettelijke regeling ? Hoe kijkt U hier tegen aan ?
Uw aanpak lijkt te zijn: er is een wettelijke regeling en
die gaan we handhaven en wel per nu. Maar tot op heden heb ik hierover geen
klachten en/of vragen vanuit mijn eigen beroepspraktijk mogen ontvangen. U wel ?
Dit roept dan ook grote vraagtekens op over de 'werkelijke' achtergrond en
aanleiding. Zou u dat nader kunnen toelichten ?
3. Melden van beroepsziekten wel verplicht, maar
geen sancties op niet melden ?
Voor
zover mij bekend is het melden van beroepsziekten door bedrijfsartsen
verplicht, maar zijn er geen sancties ten aanzien van het niet nakomen daarvan
- wat is uw visie hierop ? Hoe zit de regelgeving eigenlijk exact in elkaar ? En
hoe kijkt U - in het kader van dit onderzoek - hier tegen aan ?
4.
Is
het monitoren van individueel meldings en preventie gedrag van professionele
beroepsbeoefenaren wel juridisch toegestaan en proportioneel ?
Naar ik begrijp is het uw plan/idee een database aan te
leggen van het gedrag/handelingen van
individuele beroepsbeoefenaren. Op basis van de volgende uitgangspunten:
·
deelname is niet vrijblijvend, maar verplicht op basis van het Algemene Wet
Bestuursrecht
·
registratie vind plaats op Big nummer
·
het betreft alleen
geregistreerde bedrijfsartsen, geen bedrijfsartsen in opleiding en/of
andere arbo artsen
·
ik wordt verplicht
een enquete in te vullen
·
in deze enquete worden vragen gesteld over mijn huidige werk, over het signaleren en
melden van beroepsziekten en preventieve activiteiten
·
u verwacht adviezen ten aanzien van mogelijke
ondersteuning bij melding en preventie van beroepsziekten
·
het betreft een nauw omschreven periode (
2009-2012)
·
er dient
te worden aangegeven hoeveel beroepsziekten ik heb gemeld
·
de Inspectie zal deze cijfers verifieren bij het NCVB
·
want zo stelt U: alleen geverifieerde cijfers geaccepteerd zullen worden
·
u vraagt
en passant om toestemming daarvoor
·
de enquete dient waarheidsgetrouw en volledig ingevoerd te worden
·
invoering
dient plaats te vinden in de website database- www.inspectieberoepsziekten.nl
·
dit kan met behulp van een persoonlijke code
Het
aantal vragen die dit opwerpt is talrijk. Ik noem er een paar:
·
Onwerkelijk
? Ik begrijp dat ik als geregistreerd bedrijfsarts op individuele basis
wordt aangesproken op basis van algemene statistische gegevens zonder
dat U mijn werksituatie kent en/of kunt (!) kennen. Dit komt mij wat
onwerkelijk voor. Ik zou daarom graag nader door U geïnformeerd willen worden
of U over gerichte signalen en/of informatie over mijn professionele handelen
beschikt. Voor de goede orde: mij zijn geen klachten of anderszins uit mijn
beroepspraktijk bekend.
·
Medewerking
verplicht op basis van AWB ? Kunt U dat nader toe lichten ?
·
Aanleggen
database - kan dat , mag dat ? Naar
ik begrijp bent u van plan een database aan te leggen op individueel Big nummer
niveau - kunt u nader toelichten op basis van welke regelgeving U dit denkt te
kunnen cq te mogen doen ?
·
Aanleggen
database proportioneel ? U legt een database aan, maar is dit ook proportioneel
ten aanzien van het doel wat u wenst te bereiken ? Gaarne een nadere
toelichting.
·
Aanleggen
database: toestemming CBP vereist ? Hebt U voor het aanleggen van deze
database vooraf toestemming van het Centraal Bureau Persoonsgegevens (CBP)
nodig ? Zo ja, kunt u daar een afschrift van overleggen ?
·
Is
privacy afdoend gegarandeerd ? Welke garanties kunt U geven ten aanzien van
de privacy, in de wetenschap dat de site van de IGZ recent gekraakt/gehacked is
en privacy gevoelige gegevens met naam en toenaam op straat lagen
·
Registratie
van persoonlijk handelen beroepsbeoefenaren op basis van algemene statische
gegevens - een unicum ? Het komt mij als een unicum voor dat U zonder
directe signalen en/of klachten individuele
beroepsbeoefenaren verplichtend aanspreekt en 'aanmaant' om zich 'nader te verklaren'.
Kunt u dit nader toe lichten ?
Ter vergelijking: De politie is toch ook niet gerechtigd aan automobilisten
te vragen een overzicht te verschaffen van hun rijbewegingen/gedrag, plus snelheidsoverzicht
om te checken of ze harder dan de wettelijk norm van 120 km per uur hebben gereden
? Is dit niet de omkering van het recht ? Bent U gerechtigd om mij dit te vragen
cq verplichtend te verzoeken ?
5.
Ter
zijde: NVAB in Begeleidingscommissie
In uw schrijven vermeld U dat de NVAB zitting heeft in de begeleidingscommissie van
het project. Voor de goede orde: ik ben als oud bestuurslid al jaren geen lid
meer van de NVAB en acht mij niet door haar gerepresenteerd, noch - op enigerlei
wijze dan ook - aan haar gebonden.
Ter afsluiting: oproep
tot heroriëntatie
Het huidige stelsel van gezond en veilig werken kan (nog)
beter, maar of het verplicht melden van beroepsziekten door bedrijfsartsen aan
het NCVB (zoals nu wettelijke geregeld) het goede instrument is, betwijfel ik
ten zeerste. Ik roep daarom op tot een heroriëntatie daarover.
Uw brief is voor mij aanleiding deze kwestie meer
publiekelijk aan te kaarten. Vandaar ook de keuze van de opzet van een open
rondzendbrief. Deze rondzendbrief zal integraal worden gepost op de blogsite De
Nieuwe Bedrijfsarts (http://denieuwebedrijfsarts.blogspot.nl/).
Ook zal ik het onderwerp binnenkort aankaarten in mijn blog
op de site Artsennet (http://www.artsennet.nl/blogs/artsen-blogs/Dolf-Algra.htm)
Daarnaast: Ik nodig cq daag U uit tot een debat over de plussen
en de minnen, de zin en onzin van het verplicht melden van beroepsziekten door
de bedrijfsarts. Ik zal U daarvoor binnenkort een aantal stellingen
opsturen.
In afwachting van Uw reactie
Hoogachtend en met vriendelijke groet
Dolf Algra
zelfstandig bedrijfsarts
De Werkplaats
Geen opmerkingen:
Een reactie posten