Schaf meldingsplicht beroepsziekte door bedrijfsarts af .Want: het kan anders, beter.

Momenteel zijn bedrijfsartsen en arbodiensten wettelijk verplicht beroepsziekten te melden. Maar deze regeling werkt niet. Dat blijkt uit onderzoek, na onderzoek, na onderzoek. Ik heb ze hier allemaal voor me op het bureau liggen.

Toch durft niemand deze conclusie te trekken en dit hardop te zeggen. Te bang voor de implicaties ervan? Gezichtsverlies? Of gewoon toch te veel (eigen)belang bij handhaving van huidige situatie?

Lange lijstjes met belemmerende en bevorderende factoren zijn ook al jaren beschikbaar. Maar zonder tastbaar resultaat. Zo blijkt ook weer uit het meest recente onderzoek ‘Versterken melding beroepsziekten’ in opdracht van de Inspectie SZW.

Even wat cijfers: slechts 30 procent van de bedrijfsartsen meldt af en toe een beroepsziekte (70% dus niet) en 46 procent van alle bedrijfsartsen meldt nooit (!) een beroepsziekte en wordt getypeerd als chronische nulmelder. Grappige naam overigens.

Hoe hard wil je het hebben? Representatief zijn de cijfers ook al niet te noemen, aangezien het merendeel van de meldingen afkomstig is van een kleine selecte groep van bedrijfsartsen uit de bouw.

De huidige monitor is als een kapotte thermometer: het geeft een uitslag maar zonder toegevoegde waarde. Elk jaar rapporteert het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCVB) keurig de uitkomsten in het zogenaamde ‘Beroepsziekten in cijfers’-rapport. De uitkomsten van de monitor zijn elk jaar grosso modo hetzelfde. Dus: volgend jaar kunt u een vergelijkbare uitslag tegemoet zien.

Maar alle goede bedoelingen ten spijt, doorgaan op deze weg heeft geen zin. Want de huidige regeling kent drie structurele tekortkomingen en is ‘ten principale’ niet werkbaar te maken. In de kern draait het om de vraag: wie meldt wat, aan wie en met welk doel?

Allereerst meldden de probleemeigenaren van de beroepsziekten (de werknemer/werkende én werkgever) niet zelf hun beroepsziekte (meer), want dit is via de huidige wettelijke regeling ‘uitbesteed’ aan de arbodienst en bedrijfsarts. Wie en waarom dit zo bedacht is, is helaas niet meer te achterhalen.

Daarnaast zijn er structurele problemen met de definitie van een beroepsziekte, zoals door het NCVB gehanteerd. Deze luidt: ‘een ziekte of aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate in arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden’.

Maar ja: wat moet onder ‘in overwegende mate’ worden verstaan? Daar bestaat geen meetlat voor. Deze definitie is te breed en te inclusief geformuleerd en dus te vaag en te multi-interpretabel om in de praktijk onderscheidend genoeg te kunnen werken.

Laatste punt: bedrijfsartsen en arbodiensten zijn momenteel wettelijk verplicht beroepsziekten te melden, maar naleving is niet handhaafbaar aangezien sanctiemogelijkheid in de regelgeving (bewust?) ontbreekt. Een echte polderconstructie dus.

Het doel van het melden – preventie op de werkvloer – wordt zo niet gehaald. Maar het kan beter. De oplossing is even voor de hand liggend als simpel.

• Laat de probleemeigenaar van de beroepsziekte, te weten werkgever/werknemer/werkende zelf weer de beroepsziekte melden. Niet bij het NCVB, maar bij de Inspectie SZW. Vergelijkbaar met de huidige regeling Arbeidsongevallen. Net als vroeger.

• Gebruik een goed ‘discriminerende’ en limitatieve lijst met beroepsziekten zoals de Europese lijst.

• Innoveer het NCVB. Suggesties zijn al in overvloed gedaan. Zoals fact finding door objectief, representatief en periodiek dossieronderzoek (goed idee van de Oval).

• Afwikkeling van schade en compensatie: een achtergebleven terrein. Ook hier is al uitgebreid onderzoek naar gedaan (zie SER-advies: Stelsel voor gezond en veilig werken). Veel nuttige suggesties ter verbetering zijn naar voren gebracht

• En de bedrijfsarts? Die moet op de werkvloer aan de slag.

Dus: waarom doormodderen? Er is werk aan de winkel!